Tam thất có tác dụng gì?

Tam thất là 1 trong các loại thảo dược thường dùng để chữa thường xuyên căn bệnh khác nhéu, từ dễ dàng đến phức tạp. Vì đâu là những công dụng thường nhật của tam thất với thể trạng?

Tam thất là 1 loại cỏ nhỏ, thuộc họ ngũ gia bì, sống lâu năm. Đặc tính tam thất là cây thảo ưa những nơi có bóng râm và ẩm mát, thường mọc ở trên những vùng núi cao từ 1.500m. Vì vậy, ở Việt Nam, Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lai Châu… là những nơi xuất hiện nhiều tam thất nhất.

Trong cây tam thất, rễ là bộ phận được dùng làm thuốc nhiều nhất. Rễ cây tam thất mang thường được mang về rửa sạch, phơi hoặc sấy cho khô, sau đó sẽ phân loại ra lá, rễ nhánh, thân rễ.

Theo hóa học, trong rễ cây tam thất bắc chứa thường xuyên các nhóm thành phần hóa học, như saponin (4,42–12%), ginsenosid như Rb1, Rb2, Rb3 Rc, Rd, Re, Rg1, Rg2-Rh1 và glucoginsenosid.

Trong rễ cây tam thất có tinh dầu (trong đó có α-guaien, β-guaien và octadecan). ngoài ra còn có chứa flavonoid, phytosterol (β-sitosterol, stigmasterol, daucosterol), polysaccharid (arabinogalactan: sanchinan A), muối vô cơ. Có axit amin và các nguyên tố như Fe, Ca và đặc biệt là 2 chất saponin là arasaponin A, arasaponin B…

Còn theo Đông y học cổ truyền, tam thất vị ngọt, hơi đắng, có tính ấm, do đó rất hiệu quả để cầm máu, Giảm đau, hạn chế sưng tấy, triệu chứng hoa mắt chóng mặt sau khi sinh,…

2.1 Trong y học hiện đại

Theo y học hiện đại, uống tam thất mang lại những hiệu quả lớn có thể kể đến như:

• Tăng sức khỏe giúp cơ thể khỏe mạnh
• Dịch trong rễ, thân, lá của tam thất giúp cầm máu, Giảm đau rõ nét
• Tiêu máu ứ xảy ra do bị chấn thương, va đập gây bầm tím ở phần mềm
• Giãn mạch ngoại biên mà không gây ảnh hưởng đến huyết áp và hệ thần kinh trung ương
• Điều hòa hệ thống miễn dịch, kích thích chuyển dạng lympho bào ở mức độ nhẹ
• Trong dịch chiết rễ tam thất có công dụng gây hưng phấn thần kinh, từ đó giúp kích thích tâm thần, cải thiện có khả năng ghi nhớ, chống stress, căng thẳng
• Tăng lưu lượng máu động mạch vành, bảo vệ cơ tim, tránh thiếu máu cơ tim, rối loạn nhịp tim
• Tránh hạ huyết áp, bảo vệ tế bào gan, hạ mỡ máu
• Chống oxy hóa từ đó giúp đẩy chậm quy trình lão hóa
• Panacrin có công dụng hạn chế sự di căn của những tế bào gây ra ung thư
• Giúp kháng khuẩn và virus
• Điều trị cho người hay bị ra mồ hôi trộm, lao động quá sức.

2.2 Trong đông y học

Trong Đông y, đặc tính của tam thất có công dụng:

• Cầm máu, hạn chế đau
• Để chữa các chứng bệnh như nôn ra máu, ho ra máu, chảy máu cam, chảy máu ở các khiếu như mắt, tai…
• Đại thuận tiện ra máu, bị kiết lỵ phân có máu
• Băng huyết, rong huyết, rong kinh, hoa mắt chóng mặt ở phụ nữ sau khi sinh đẻ
• Giúp đẩy sản dịch, huyết hôi không thoát ra được ở phụ nữ
• Chướng hoặc đau bụng
• Tụ máu hay xuất huyết do trật đả, đau do viêm tấy sưng nề…

Theo dược học cổ truyền, thảo dược tam thất có thường xuyên cách bào chế. Mỗi cách chế biến sẽ có những công dụng khác nhau. Thông thường tam thất được bào chế dưới 3 dạng:

• dùng trực tiếp: Rửa sạch rễ tam thất, giã nát và đắp lên vị trí bị tổn thương.
• sử dụng sống: Rửa sạch rễ, sau đó phơi hoặc sấy khô. có thể thái ra hoặc nghiền thành bột. Cách này thường được dùng để chữa các chứng như bị xuất huyết, tổn thương như đại tiện ra máu tươi, đau thắt ngực do thiểu năng mạch vành hoặc lên cơn nhồi máu cơ tim, bệnh gan,…
• sử dụng chín: Có 2 cách chế biến
• Cách 1: Rửa sạch rễ, lá, thân tam thất, ủ rượu cho mềm, sau đó thái mỏng, sao qua chảo nóng, nghiền thành bột.
• Cách 2: Rửa sạch, thái mỏng tam thất rồi sao lên với dầu thực vật cho đến khi rễ tam thất chuyển thành màu vàng nhạt rồi đem nghiền thành bột.

Cách này thường dùng với mục đích để bồi bổ cho những người bị suy nhược, khí huyết kém. Liều dùng tam thất thông thường, mỗi ngày sắc lấy nước uống từ 5 – 10g, uống bột từ 1,5 – 3,5g, dùng ngoài không kể liều lượng.

Những thân nhân nhiệt cao hơn bình thường nếu dùng tam thất trong thời gian khá dài có khả năng bị mẫn cảm gây ra mọc mụn, dị ứng, ngứa ngáy,…

Đối với trẻ em cần cẩn trọng khi cho uống tam thất. Bởi trong thành phần của tam thất có khả năng gây ra tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng, Vì vậy nên hỏi ý kiến của bác sỹ trước khi có ý định sử dụng tâm thất cho mọi lứa tuổi.

Mặc dù tam thất mang đến rất thường xuyên lợi ích cho thể trạng, mặc khác chúng ta không nên tự ý sử dụng. Việc sử dụng không đúng mục đích và liều lượng có khả năng gây ra ra những tác động nhất định đến sức khỏe.